1.41
quaedam quasi semina, neque reliquarum
virtutum nec ipsius rei publicae reperiatur ulla institutio. Hi coetus igitur hac, de qua exposui, causa
instituti sedem primum certo loco domiciliorum causa
constituerunt; quam cum locis manuque saepsissent,
eius modi coniunctionem tectorum oppidum vel urbem
appellaverunt delubris distinctam spatiisque communibus. Omnis ergo populus, qui est talis coetus multitudinis, qualem exposui, omnis civitas, quae
est constitutio populi, omnis res publica, quae, ut dixi,
populi res est, consilio quodam regenda est, ut diuturna sit. Id autem consilium primum semper ad eam
causam referendum est, quae causa genuit civitatem.
1.42
Deinde aut uni tribuendum est aut delectis quibusdam
aut suscipiendum est multitudini atque omnibus. Quare -- --
cum penes unum est omnium summa rerum, regem
illum unum vocamus et regnum eius rei publicae statum. Cum autem est penes delectos, tum illa
civitas optimatium arbitrio regi dicitur. Illa autem
est civitas popularis (sic enim appellant), in qua in
populo sunt omnia. Atque horum trium generum
quodvis, si teneat illud vinclum, quod primum homines inter se rei publicae societate devinxit, non perfectum illud quidem neque mea sententia optimum
est, sed tolerabile tamen, ut aliud alio possit esse praestantius. Nam vel rex aequus ac sapiens
vel delecti ac principes cives vel ipse populus, quamquam id est minime probandum, tamen nullis interiectis iniquitatibus aut cupiditatibus posse videtur aliquo esse non incerto statu.
ch. 27
